Regelmatig kom ik terecht in een discussie over pijn behandeling. Mag een (niet medicamenteuze) behandeling voor pijnklachten gericht zijn op het verminderen van pijn? Ik vind van wel!

Stel je eens voor…

Allereerst, haal een moment terug dat je zelf (veel) pijn had. Misschien langere tijd last van je rug, of pijn na een ongeval. Wat dacht je? Precies, je wilde er vanaf. Misschien heb je, net als ikzelf, regelmatig lage rugklachten en zoek ook jij manieren om deze ter verminderen. Net als ik. Als we pijn hebben, willen we er vanaf. 

Het eerste punt dat ik zou willen maken, is om als hulpverleners in ieder geval te accepteren dat mensen met pijn hun pijn willen verminderen. Of je nou een week klachten hebt of 20 jaar, het is logisch om van de pijn af te willen! Wat je iemand ook leert over acceptatie van klachten, ik geloof dat de wens om de pijn te verminderen er altijd zal blijven, zolang er pijn is. 

Pijn als focus van (niet medicamenteuze) behandeling?

Artsen laten er geen gras over groeien. Alle middelen die worden ingezet, hebben als doel de pijn te verminderen. En als dat allemaal niet lukt, of de problemen erger maakt, wordt de rest van de hulpverleners opgeroepen. 

En wij zien wat er mis kan gaan. Teveel focus op pijn vermindering, een brein dat door medicatie lang niet meer zo goed functioneert als voorheen. Behandelingen die op z’n best als placebo door kunnen gaan, en ga zo maar door. 

Bij veel mensen is pijn een groot en boos monster geworden. Een monster dat niet kleiner zal worden door er alle aandacht op te richten. Een monster dat niet kleiner wordt door te doen of het er niet is. Nee, het monster moet eerst geaccepteerd worden, en dan moet er gekeken worden wat er nog te redden is. 

Gezonde manieren van pijnvermindering

Tot zover lijken de meningen wel gelijk. Mensen met pijn zullen moeten accepteren dat ze pijn hebben. Het monster onder ogen zien, en nieuwe manieren leren om met dit monster om te gaan. 

En in dat laatste stuk zit de nuance.  Ik geloof dat er manieren zijn van omgaan met het pijnmonster, die gezonder zijn dan andere. Sterker nog, ik geloof dat er gezonde manieren zijn van omgaan met het pijnmonster, die ervoor kunnen zorgen dat de pijn ook minder wordt. De evidentie dat niet medicamenteuze interventies voor pijn ook echt pijn verminderen, groeit ieder jaar. Dat hoeft dan ook niet ontkend te worden in behandeling.

Niet ontkennen is natuurlijk wat anders dan ‘je er volledig op richten’. Een rigide focus op vermindering van pijn is een ‘ongezonde manier’ van pijn proberen te verminderen. Maar in veel opzichten lijken we wat doorgeslagen te zijn in ‘vermindering van pijn’ te verbannen uit de behandeling van pijn. We zijn vergeten dat de potentie om je pijn te verminderen (juist op lange termijn!) ook een krachtige motivator voor behandeling kan zijn. 

Wat dan wel?

Ik ben er voorstander van om mensen met pijn in behandeling, als ze het vragen, aan te geven dat hun pijn kan verminderen. Dat dit een lang proces is, en dat een lange termijn perspectief het beste helpt. 

Ik leer mensen strategieën die hun pijn kunnen beïnvloeden op een gezonde manier. Ontspanning, mindfulness, visualisaties, gedrag uitbreiden, helpende gedachten, etc. Strategieën die voor sommige mensen direct leiden tot vermindering van pijn! En dat is mooi, want op die manier leert iemand dat je ook je ‘eigen medicijn’ kunt maken. Dat mensen in staat zijn hun eigen zenuwstelsel te reguleren, werkt alleen maar bekrachtigend. Maakt hen minder afhankelijk. 

En juist het herhaaldelijk toepassen van de (mentale) strategieën die voor sommige mensen tot directe pijnvermindering leiden, zorgt op lange termijn voor acceptatie en verbetering van klachten. 

Waarom zou het anders zijn voor pijn?

Als we het over stress of angst hebben, is het prima dat we mensen leren hoe dit te verminderen. Mediteren om je stress te verminderen? Prima! Voel je na 3 minuten mediteren al verbetering? Alleen maar goed! Een ontspanningsoefening op het werk om weer rustig verder te kunnen? Top!

Ik zie niet zoveel verschil met pijnklachten. Op een gezonde manier leren je lichaam te reguleren, is voor iedereen goed. Als je dit op zo’n manier kunt toepassen dat je al snel minder last hebt, vind ik prima.